Zeytin hasat tarihleri bölgelere göre bir bir açıklanıyor ancak aşırı sıcak ve yağmursuzluk nedeniyle rekoltenin beklenenin altında kalacağı öngörülüyor.
“Çiçek tutumu etkilendi”
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam, sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ve Afrika üzerinden gelen toz bulutlarının zeytinin çiçeklenme dönemine denk gelmesinin zeytinde çiçek tutumunu olumsuz etkilediğini belirtti. Uluçam, bu durumun bu yılki zeytin rekoltesinde düşüklük yaratacağına dikkat çekti.
“Çoğunlukta yok”
Zeytin, Zeytinyağı Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (ZEYSAN) Başkanı Burhan Bardak, geçen seneye kıyasla bu sezon zeytin rekoltesinin daha düşük olacağını söyleyerek, “Bölge bölge var ama genele baktığımızda çoğunlukta yok. Örneğin; son yağmurların tuttuğu Karpaz’da daha iyiyken; Mesarya, Güzelyurt ve Girne tarafları zayıf görünüyor.” dedi.
Cemre CEMALİ
Ülkemizde ağustos ayı itibarıyla bölgelerin zeytin hasat tarihleri bir bir açıklanmaya başlandı. Çakısteslik yeşil zeytinle başlayacak hasat aralık ayı sonlarına kadar yağlık zeytin olarak devam edecek.
İklim değişikliğine bağlı olarak aşırı sıcaklıkların yaşanması, yağış yetersizliği, nisan ve mayıs ayları içerisinde Afrika üzerinden gelen toz bulutlarının zeytinin çiçeklenme dönemine denk gelmesi gibi etkenler nedeniyle bu yılki rekoltenin geçen yıldan daha az olacağı öngörülüyor.
Zeytinin az olması zeytinyağı rekoltesini de doğrudan etkileyeceği için, zeytinyağı rekoltesinin de geçmiş yıllara göre daha düşük seviyelerde seyretmesi bekleniyor.
Geçtiğimiz yıl rekoltenin önceki senelere göre düşük olması piyasa ihtiyacının karşılanamamasına neden olmuş bu da ülkede zeytinyağına başka sıvı yağlar karıştırılarak piyasada tağşişli zeytinyağı sürülmesine neden olmuştu.
Ancak geçtiğimiz yılın temmuz ayında yürürlüğe giren ‘Zeytin ve Zeytin Ürünleri Yasası’nın vermiş olduğu yetki ile tağşişli yani hileli yağlar piyasadan toplatılmış ve bu tür yağları piyasaya süren gerçek ve tüzel kişilere de 10 asgari ücret ceza verilmişti.
Konu ile ilgili KIBRIS’a konuşan Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam, yasa tahtında çıkarılan ‘Kayıt ve Onay Tüzüğü’ne göre zeytin ve zeytin ürünleri ticareti ile uğraşan gerçek ve tüzel kişilerin kayıtlarının Tarım Dairesi tarafından alındığını ifade ederek “İlgili tüzükte belirtildiğine göre kayıt altına alınan gerçek ve tüzel kişilerin işletme isimlerinin basın yolu ile kamuoyuna duyurulması beklenmektedir.” dedi.
Zeytin, Zeytinyağı Üreticileri ve Sanayicileri Derneği (ZEYSAN) Başkanı Burhan Bardak da “Ağaçlar çiçek verdi ama tutmadı çünkü ağaçlarda temel yok.” diyerek üreticilerin her ne kadar elinden geleni yapmaya çalışsa da girdilerin yükselmesi nedeniyle üreticilerin gereken bakımları yapamamasının da bir diğer etken olduğunu açıkladı.
Uluçam: Yeşil zeytin hasadı başladı
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Erkut Uluçam, zeytin üretiminde bu ay itibari ile hasadın yeşil zeytin olarak çakıstes yapımı ile başladığını belirterek aralık ayı sonlarına doğru da yağlık zeytin hasadı ile son bulacağını ifade etti.
Zeytin üreticilerin yeni sezona nasıl bir hazırlık içerisinde olduğu hakkında bilgi veren Uluçam, “çakıstes üretimi için üreticiler bugünlerde hasat hazırlıklarına başlamış olup erkencilik özelliği olan zeytin çeşitlerinin hasadı yapılmaya başlamıştır.” diyerek zeytin ağaçlarını sulama imkânı bulan üreticilerin çakıstes üretiminde daha avantajlı olduğuna dikkat çekti.
Uluçam, bu yılki zeytinyağı rekoltesinde beklentilerin düşük olduğunun altını çizerek bunun sebeplerini açıkladı:
“İklim değişikliğinin etkisi ile sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesinin yanı sıra günlük sıcaklık artışında 10 santigrat dereceye varan yükselmeler nedeniyle çiçekte yanmalar oldu ve tutum da az oldu.
Nisan ve mayıs ayları içerisinde de Afrika üzerinden gelen toz bulutları zeytinin çiçeklenme dönemine denk geldi. Bu da zeytinde çiçek tutumunu olumsuz etkiledi. Bu durum bu yılki zeytin rekoltesinde düşüklük yaratacaktır. Bu düşüklük nedeniyle piyasaya hileli zeytinyağı satışının engellenmesi için numuneler alarak analizlerin düzenli aralıklarla yapılması elzemdir.”
“Geçen sene piyasa ihtiyacı tam karşılanamadı”
Uluçam, geçen yılkı hasat sezonunun da kuraklık nedeniyle istenilen seviyede olmadığını anımsatarak hasat edilen ürün miktarının piyasa ihtiyacının altında olmasının fiyatların hızlı bir şekilde artmasına neden olduğunu bu nedenle de piyasa ihtiyacının tam olarak karşılanamadığını ifade etti.
Bu durumun ülke genelinde yarattığı sorunlara dikkat çeken Uluçam, piyasadaki talebin karşılanamaması nedeniyle zeytinyağına başka sıvı yağlar karıştırılarak piyasada tağşişli zeytinyağı sürüldüğünü belirtti.
Uluçam, bu tür yağları satışa sunanların geçtiğimiz yılın temmuz ayında yürürlüğe giren ‘Zeytin ve Zeytin Ürünleri Yasası’nın vermiş olduğu yetki ile tağşişli yağların piyasadan toplatıldığını ve bu tür yağları piyasaya süren gerçek ve tüzel kişilere 10 asgari ücret ceza verildiğini açıkladı.
“Ticaret yapanların listesi yayınlanmalı”
‘Zeytin ve Zeytin Ürünleri Yasası’ tahtında çıkarılan ‘Kayıt ve Onay Tüzüğü’ ne göre 7 Temmuz 2024 tarihine kadar zeytin ve zeytin ürünleri ticareti ile uğraşan gerçek ve tüzel kişilerin kayıtlarının Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’na bağlı Tarım Dairesi tarafından alındığının altını çizen Uluçam, şöyle devam etti:
“İlgili tüzükte belirtildiğine göre kayıt altına alınan gerçek ve tüzel kişilerin işletme isimlerinin basın yolu ile kamuoyuna duyurulması beklenmektedir. Yasanın kapsamına göre; evsel üretim yapan üreticiler hariç tüm zeytin ve zeytin ürünleri ticarete dahil olduğu anda yasak kapsamına girmektedir. Fakat bu denetimlerin yeniden yapılması elzemdir. Çünkü piyasada saf zeytinyağı fiyatlarının çok altında fiyatlara zeytinyağı satılmakta olup bu durum hileli ürün şüphesi akıllara getirmektedir.”
Bardak: Bölge bölge var çoğunlukta yok
ZEYSAN Başkanı Burhan Bardak, geçen seneye kıyasla bu sezon zeytinin daha düşük olacağını söyleyerek, “Bölge bölge var ama genele baktığımızda çoğunlukta yoktur. Örneğin; son yağmurların tuttuğu Karpaz’da daha iyiyken; Mesarya, Güzelyurt ve Girne tarafları zayıf görünüyor.” dedi.
Bardak, geçen sene de rekoltenin önceki senelere göre zayıf kaldığını kaydederek “bu sene daha zayıf bir sene olacağını öngörüyoruz. Bu durum yağ rekoltesinin de beklentinin altında kalacağını gösteriyor.” vurgusu yaptı.
Rekoltenin daha düşük olmasına etken eden faktörleri açıklayan Bardak; iklim değişikliğine bağlı olarak hava sıcaklıklarının değişmesi ve aşırı sıcaklıkların yaşanması, yağış yetersizliği gibi nedenlerin etken olduğunu ifade etti.
“Girdiler yükseldi gereken bakım yapılamadı”
Bardak, “Ağaçlar çiçek verdi ama tutmadı çünkü ağaçlarda temel yok” diyerek üreticilerin her ne kadar elinden geleni yapmaya çalışsa da girdilerin yükselmesi nedeniyle üreticilerin gereken bakımları yapamamasının da bir diğer etken olduğunu anlattı:
“Her şey pahalı oldu. Libazma (gübre) gibi girdilerimiz döviz bazında satılıyor. Haliyle fiyatları yükseldi ve herkes alamadığı için de gerekli bakımını yapamadı. Zeytin üretimi için dönüm başına verilen teşvik de düşük kaldı. Bunun günün koşullarına göre güncellenmesi lazım.”
Bardak, zeytinyağı fiyatlarının yükselmesinden dolayı piyasada etiketsiz ve kaçak yağların yer almasının sektörde yaşanan en büyük sıkıntı olduğuna dikkat çekerek; “Tarım Bakanlığı’na bağlı Tarım Dairesi tarafından yapılan denetim ve analizlerle bir kısmı tespit edildi ama hala piyasada ucuz yağlar vardır. Vatandaş bunlara dikkat etmeli. Bilmediği noktalardan yağ almamalı.”
