Kıbrıs Türk Tabipleri Birliği (KTTB) hava sıcaklığının normal değerlerin çok üzerinde seyrettiğine dikkat çekerek, güneş çarpmasına karşı halkı uyardı.
Aşırı sıcakların nedeninin dünyada yaşanan iklim krizi ve global ısınma olduğuna vurgu yapan KTTB Genel Sekreteri Prof. Dr. Ceyhun Dalkan yazılı açıklamasında, sıcak havanın, özellikle aşırı sıcakların, sağlık üzerinde ciddi olabilecek olumsuz sonuçlara neden olabileceğini vurguladı.
“Güneş çarpması, doğrudan güneş ışığına uzun süre maruz kalma sonucu vücut ısısının tehlikeli seviyelere yükselmesiyle oluşan ciddi bir sağlık sorunudur” diyen Dalkan, hava sıcaklığının arttığı bugünlerde, uzun süre güneşe maruz kalmanın, yüksek ısılı ortamda uzun sürede bulunmanın, sıcak veya güneş çarpmasına neden olabileceği uyarısında bulundu.
Sıcak çarpmasının genellikle, bugünlerde olduğu gibi sıcak havalarda, açık havada uzun süre kalan veya ağır fiziksel aktiviteler yapan kişilerde görüldüğünü dile getiren Dalkan, böyle günlerde, güneşin dik geldiği 10.00-16.00 saatleri arasında, güneş altında çalışmanın mutlaka yasaklanması ve gerekli denetimlerin yapılmasının önemine işaret etti.
-Güneş çarpmasının belirtileri
Dalkan güneş çarpması belirtilerini şöyle sıraladı:
“Yüksek vücut ısısı (genellikle 40°C ve üzeri); kuru, sıcak ve kızarmış cilt; şiddetli baş ağrısı; baş dönmesi ve sersemlik; bilinç bulanıklığı, konfüzyon veya bilinç kaybı; hızlı ve güçlü nabız; mide bulantısı ve kusma; kas krampları”
-Risk grubundaki kişilerde daha ciddi sonuçlar oluşabilir
Güneş çarpmasının risk grubundaki kişilerde daha ciddi sonuçlara neden olabileceğini ifade eden Dalkan şöyle devam etti:
“Bebekler, yaşlılar, kalp, akciğer, astım, tansiyon, diyabet gibi kronik hastalığı olanlar, obezler, güneş altında dış ortamda çalışanlar, akut hastalığı olanlar, ilaç kullananlar (diüretik -idrar sökücü), antihistaminikler (alerji ilacı), beta blokerler -kalp ilacı ve antidepresanlar), alkol ve/veya uyuşturucu kullananlar risk altındadır.
Bu gruplardaki kişilerin sıcak havalarda önlem almaları, bol sıvı tüketmeleri ve mümkünse serin ortamlarda kalmaları önemlidir”
Sıcak havanın sağlığa zararları
Dalkan açıklamasında sıcak havanın sağlığa zararlarını da şöyle sıraladı:
“Isı çarpması: Vücut sıcaklığının hızla yükselmesi sonucu oluşur ve hayati tehlike yaratabilir. Belirtileri arasında yüksek vücut sıcaklığı, bilinç kaybı, sersemlik, hızlı nabız ve terlemenin durması bulunur.
Isı bitkinliği: Aşırı terleme nedeniyle vücudun su ve tuz kaybetmesi sonucu oluşur. Belirtileri arasında ağır terleme, zayıflık, baş dönmesi, mide bulantısı ve baş ağrısı yer alır.
Güneş yanığı: Uzun süre güneşe maruz kalma sonucu ciltte oluşan yanıklar. Cilt kızarır, ağrılı hale gelir ve ilerleyen durumlarda kabarabilir.
Su kaybı: Vücudun aşırı su kaybına karşı yeterli miktarda su alınmaması sonucu oluşur. Ağız kuruluğu, baş ağrısı, sersemlik ve idrar renginin koyulaşması gibi belirtiler gösterir. Bol su tüketiniz. Yoğun fiziksel aktivite sonrası kaslarda ağrılı kramplar olabilir. Aşırı sıcaklar yorgunluk ve halsizliğe neden olabilir”
-Korunma yöntemleri
Sıcak havanın sağlık üzerindeki olumsuz etkilerini azaltmaya yardımcı olacak, sıcak çarpması gibi ciddi durumları önleyebilecek korunma yöntemleri olduğunu da kaydeden Dalkan şu önerilerde bulundu:
“Bol su içiniz: Aşırı su kaybını önlemek için gün boyunca düzenli aralıklarla su içmek önemlidir. Alkol ve kafeinli içeceklerden kaçının, çünkü bunlar vücudun daha fazla su kaybetmesine neden olabilir.
Serin ortamda kalınız: Mümkün olduğunca serin ve gölge alanlarda zaman geçirin. Klima veya vantilatör kullanarak ortam sıcaklığını düşürmeye çalışın. Özellikle bu sıcak günlerde güneşin dik geldiği 10.00-16.00 arasında güneş altında çalışma yasaklanmalıdır.
Rahat ve açık renkli giysiler giyiniz: Pamuk gibi nefes alabilen kumaşlardan yapılmış, açık renkli ve gevşek giysiler tercih edin. Bu, vücudunuzun serin kalmasına yardımcı olur.
Güneş koruyucu kullanınız: Güneşe çıkmadan önce en az SPF 30 koruma faktörlü güneş kremi kullanın. Güneş kremini iki saatte bir, terledikten veya yüzdükten sonra tekrar uygulayın.
Günün en sıcak saatlerinde (genellikle 10.00-16.00 arası) dışarıda bulunmaktan kaçının. Bu saatlerde dışarı çıkmanız gerekiyorsa, gölge alanlarda kalmaya özen gösterin.
Fiziksel aktiviteleriniz sınırlayınız: Aşırı sıcak havalarda ağır fiziksel aktivitelerden kaçının. Egzersiz yapmanız gerekiyorsa, sabah erken veya akşam geç saatleri ve gölge, serin alanları tercih edin.
Hafif yemekler tercih edin: Ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçının, çünkü bunlar vücudun ısısını artırabilir. Daha hafif ve serinletici yiyecekler tercih edin.
Şapka ve güneş gözlüğü kullanınız: Geniş kenarlı bir şapka ve UV korumalı güneş gözlüğü, doğrudan güneş ışığından korunmanıza yardımcı olacaktır.”
-Güneş çarpması acil tıbbı müdahale gerektirebilir
Güneş çarpmasının, acil tıbbi müdahale gerektirebileceğini anlatan Dalkan, sorun yaşayan kişinin acilen gölgeye veya serin bir yere taşınması, üzerindeki fazla giysilerin çıkarılması, serin suyla vücut ısısının düşürülmesi veya vücuduna soğuk kompres uygulanması gerektiğini belirtti. Bu önlemlerin geçici olduğu ve gerçek tıbbi yardım alınması gerektiğini kaydeden Dalkan kişinin bilinci yerindeyse ve kusmuyorsa su veya elektrolit içeren içecekler verilebileceğini ancak bilinci kapalıysa ağızdan hiçbir şey verilmemesi gerektiği uyarısında bulundu.
Sıcak çarpması durumunda kişinin sırt üstü yatırılması ve bacaklarının hafifçe kaldırılması gerektiğini anlatan Dalkan bunun, kan akışını iyileştirerek kişinin şoka girmesini önlemeye yardımcı olacağını belirtti.
“Güneş çarpması belirtileri gösteren kişilere hızlı ve doğru şekilde müdahale edilmesi hayat kurtarıcı olabilir” diyen Dalkan ancak bunların geçici ilk yardım olduğunu kaydetti, durum kötüleşir veya bilinç kapanırsa mutlaka bir sağlık kuruluşuna başvurulması veya ambulans çağırılması gerektiği uyarısında bulundu.