Dünyaca ünlü hukukçu Prof. Eyal Benvenisti, Rum yargısının 1974 öncesinde Kıbrıslı Rumlara ait mülkleri içeren gayrimenkullerde yargı yetkisine sahip olmadığını hukuki gerekçelerle ortaya koydu.
Prof. Benvenisti, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) içtihatlarına dayanarak, Kuzey Kıbrıs’ta yaşayan bireylerin mülkiyet haklarının korunması gerektiğini vurguladı. AİHM’nin daha önce aldığı kararlarla, Kuzey Kıbrıs’taki mülkiyet rejiminin uluslararası hukuk ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne (AİHS) uygun olduğunu belirtti.
TAŞINMAZ MAL KOMİSYONU’NUN YETKİSİ TANINMALI
Prof. Benvenisti’nin açıklamalarına göre, 2005 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) tarafından kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu (TMK), 1974 öncesinde Kıbrıslı Rumlara ait mülklerle ilgili iddiaları ele almak üzere oluşturuldu. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Demopoulos ve diğerleri/Türkiye davasında bu mekanizmayı onayladığını hatırlatan Benvenisti, TMK’nın tek yetkili çerçeve olarak kabul edilmesi gerektiğini ifade etti.
MÜLKİYET HAKLARI VE ULUSLARARASI HUKUK
Benvenisti, mülkiyet hakları konusunda şu maddelere dikkat çekti:
- AİHM, Kuzey Kıbrıs’ta geçerli yasalara uygun hareket eden bireylerin haklarının tanınması gerektiğine karar vermiştir.
- 67/2005 sayılı Kanun kapsamında yapılan mülkiyet işlemleri uluslararası hukuk ve AİHS uyarınca geçerlidir.
- 1974 öncesinde arazi sahibi olan Kıbrıslı Rumlar TMK aracılığıyla haklarını arayabilirken, mevcut mülk sahiplerinin de hakları korunmalıdır.
- İyi niyetle mülk satın alanlar yasal olarak korunmaktadır.
- Kıbrıs Cumhuriyeti mahkemeleri, AİHS gereği 67/2005 sayılı Kanun çerçevesinde mülkiyet haklarını tanımak zorundadır.
SİMON AYKUT DAVASI VE AİHS İHLALİ
Benvenisti, Kıbrıs Rum yönetimi tarafından Simon Aykut’a karşı açılan davanın, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 5. (özgürlük ve güvenlik hakkı) ve 6. (adil yargılanma hakkı) maddelerini ihlal ettiğini belirtti. Bu durumun KKTC’deki diğer mülk sahiplerini de olumsuz etkilediğini ve Kıbrıs’ın uluslararası yükümlülükleriyle çeliştiğini vurguladı.
Benvenisti’ye göre, Rum yönetiminin aldığı önlemler, mülkiyet haklarını istikrarsızlaştırma ve KKTC ekonomisine zarar verme riski taşıyor. Uluslararası hukuk çerçevesinde Kuzey Kıbrıs’taki mevcut mülkiyet düzeninin ve TMK’nın yetkisinin tanınması gerektiğini ifade eden Benvenisti, aksi halde hukuki belirsizliğin devam edeceğini belirtti.